Tussen 4 april 1964, de dag waarop hij begon als beeldend kunstenaar, tot in de jaren zeventig heeft Viktor IV honderden oude scheepsluiken en ander drijfhout beschilderd. Zelf noemde hij die werken ‘ikons’.
Henry David Thoreau
De levensinstelling van Viktor IV en daarmee ook zijn werk is voor een groot deel bepaald door de ideeën van de 19e eeuwse Amerikaanse filosoof Henry David Thoreau (1817-1862), die in alle opzichten streefde naar vereenvoudiging van leefomstandigheden en levensbehoeften. Zo leidde Viktor IV, in navolging van Thoreau, een primitief bestaan op zijn boot in de Amstel zonder elektriciteit of stromend water en zonder echt mee te doen aan de geld-economie.
Hij scharrelde eten bij elkaar door bij bepaalde ‘gezonde’ bakkerijen oude broden af te halen, die voor hem klaargelegd werden. Drijfhout viste hij op uit het IJ, bouwmaterialen kwamen uit afvalcontainers of van het Waterlooplein. Alleen af en toe gaf hij geld uit om een blikje verf bij de Hema te kopen.
Drijfhout
In drijfhout had Viktor IV een alternatief gevonden voor doek om op te schilderen. Bij karrenvrachten haalde hij oude scheepsluiken en ander wrakhout uit het IJ en legde ze op zijn boot te drogen. Met een zakmes kerfde hij eenvoudige afbeeldingen in het hout en vulde de vlakken in met verf. Tijdens het schilderen deed zich het verrassende verschijnsel voor dat teerresten in het oude hout de nieuw aangebrachte verf aantastten, waardoor over de kleuren een gedempte waas kwam te liggen; witte verf bijvoorbeeld werd ivoorkleurig of kreeg soms zelfs een goudachtige gloed. Zo kwam het dat de beschilderde planken met hun versleten, afgeronde hoeken en met hun uiteindelijke dikke vernislaag aan iconen deden denken.
Sjabloon letters
Teksten in zwarte sjabloon letters maakten de onmiskenbaar eigen stijl van Viktor IV compleet. Met een niet te stuiten energie werkte Viktor vaak aan veel Ikons tegelijkertijd. Zelf beschreef hij die bezetenheid als van “een tijger op een olifant”. Niets kon hem tegen houden. Veel voorkomende onderwerpen van de Ikons uit die tijd zijn de Amsterdamse grachten, de zon in de meest uiteenlopende hoedanigheden, stambomen van zijn familie, kinderspelletjes uit zijn jeugd in New York, schaakborden en speelkaarten.
‘The New Amsterdam School of Ikon Painting’ of ook wel “Viktor IIII AMERICAN IKONS” gebruikte hij als zijn handelsmerk.
Anton Heyboer
Viktor bezocht regelmatig het Stedelijk Museum. Daar ontdekte hij de etsen van Anton Heyboer die zijn eigen werk sterk zouden beïnvloeden. Bovendien was hij zeer onder de indruk van Heyboers persoon en ongetwijfeld inspireerde ook diens manier van leven hem. Hoewel hun onderlinge verhouding vaak gespannen was, bleef Viktor zijn leven lang Heyboer respecteren. In zijn werk werd zijn dankbaarheid voor alles wat hij van Anton Heyboer geleerd had, breed uitgemeten.
Nummering
Aan de achterkant van de meeste ‘ikons’ staan, behalve een handtekening, een nummer en een datum. Alle nummers zijn terug te vinden in het nauwkeurig bijgehouden inventarisboek van Viktor IV, waarin hij 735 ‘ikons’ met nummer, titel en datum, en soms met afmetingen, heeft geregistreerd. Tussen 4 IV 1964 en 30 V 1966 zijn de ‘ikons’ chronologisch genummerd. Veel nummers hebben ook een onderverdeling met de letters A,B,C etc en aan sommige nummers is ½ toegevoegd. Na 30 V 1966 veranderde Viktor IV de nummering. Het registratie nummer begon na die datum met het getal 3, waarmee hij het 3e jaar na 4 april 1964 bedoelde, de dag waarop zijn leven als beeldend kunstenaar was begonnen.
Inventarisboek
Na nr. 3.50 schrijft Viktor IV in zijn inventarisboek: “most of two months spent primarily in building and moving into Galerie Ship Henry David Thoreau. This is my 3rd studio and we mark it by the 3rd numbering system by date only for simplicity.”
Op 28 X 1968 schrijft hij: “A rough tally counts 700 individual pieces made since 4/64 and about 66 pieces destroyed.”
